შიო არაგვისპირელის მემორიალური სახლ-მუზეუმი

ქართველი მწერალი შიო არაგვისპირელი (ნამდვილი გვარი - დედაბრიშვილი) დაიბადა 1867 წლის 16 დეკემბერს დუშეთის რაიონის სოფელ ქარისხევში, ღარიბი მღვდლის ოჯახში. 1877 წლიდან სწავლობდა თბილისის სასულიერო სასწავლებელში, რომლის დასრულების შემდეგაც სწავლა გააგრძელა თბილისის სასულიერო სემინარიაში.
დაუახლოვდა რა, რევოლუციურად განწყობილ ახალგაზრდობას, 1887 წელს სემინარიიდან გარიცხეს. თუმცა, 2 წლის შემდეგ აღიდგინა თავი სემინარიაში, რომელიც 1889 წელს დაამთავრა და 1890 წელს ვარშავის საბეითლო (სავეტერინარო) ინსტიტუტში განაგრძო სწავლა.
1893 წელს ქართველ სტუდენტებთან ერთად ვარშავაში დააარსა „საქართველოს განთავისუფლების ლიგა“, რისთვისაც სხვებთან ერთად დააპატიმრეს. იყო ჯერ ვარშავის, შემდეგ ქუთაისის ციხეში. მწერალმა 1895 წელს დაამთავრა ინსტიტუტი, დაბრუნდა საქართველოში და ბეითლად დაიწყო მუშაობა.
შიო არაგვისპირელის ლიტერატურული მემკვიდრეობა მოცულობით დიდი არ არის. დაახლოებით 30 წლის მანძილზე შექმნა ოთხმოცამდე ნაწარმოები, ის იყო ერთ-ერთი პირველი მწერალი, ვინც შემოიტანა და დაამკვიდრა პროზაული ჟანრის მცირე ფორმები – ეტიუდი, ესკიზი, სურათი.
შიო არაგვისპირელი გარდაიცვალა 1926 წლის 2 იანვარს, დაკრძალულია დიდუბის საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.