ილია ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმი

სახლი, სადაც ილია ჭავჭავაძემ სიცოცხლის ბოლო წლები გაატარა – იგი ამ სახლში 1902-1907 წლებში თავის მეუღლესთან, ოლღა გურამიშვილთან, ერთად ცხოვრობდა.
თბილისში ცხოვრების პერიოდში ილია ჭავჭავაძემ რამდენიმე საცხოვრებელი მისამართი გამოიცვალა. იგი ცხოვრობდა ქირით, ძირითადად, მთაწმინდასა და სოლოლაკში.
1889-1901 წლებში კი - თავისი უმცროსი დის, ელისაბედ საგინაშვილის, სახლში, სადაც გაზეთ „ივერიის“ რედაქცია და სტამბა იყო განთავსებული.
1900-იან წლებში უკვე ხანდაზმულმა მწერალმა საკუთარი სახლის შეძენა გადაწყვიტა.
ამ მიზნით მან ანდრეევის ქუჩაზე (ახლა: გიორგი ჩუბინაშვილის ქ. N22) გაბრიელ და ბარბარე ღვინიაშვილისაგან (აკადემიკოს გიორგი ჩუბინაშვილის მეუღლის ნინო ღვინიაშვილის დედ-მამისაგან) შეიძინა ეზო და პატარა ერთსართულიანი სახლი, რომელსაც ადრინდელი მფლობელი სათავსოდ იყენებდა.
შენობას თავდაპირველად მომცრო ზომის ოთახები ჰქონდა. შემდეგში ილიამ ფასადის გალამაზებისა და გაფართოების მიზნით, XIX საუკუნის ცნობილი არქიტექტორის, სიმონ კლდიაშვილის პროექტის მიხედვით სახლზე მიაშენებინა ორი ოთახი შემოსასვლელი ფასადით. ერთში სამუშაო ოთახი მოაწყო, მეორეში კი - სასტუმრო.
სახლის მშენებლობას უძღვებოდა მშენებელ-ინჟინერი იაკობ ფრანგიშვილი.
ამ სახლში თითოეული ნივთი, წიგნი თუ ავეჯი ილიასეულია და ისეა განლაგებული, როგორც მის დროს იყო. ილიას და ოლღას სახლში ხშირად იყრიდნენ თავს სტუმრები და იმართებოდა საღამოები.
მკვლელობამდე ორი წლით ადრე ილიამ თავისი მეგობრის, ილია წინამძღვრიშვილის, სანოტარო ბიუროში შეადგინა ანდერძი, რომლის მიხედვითაც, მთელი თავისი უძრავ-მოძრავი ქონება გარდაცვალების შემდეგ მისი მეუღლის, ოლღა გურამიშვილის, მფლობელობაში გადადიოდა, ხოლო ოლღას გადაცვალების შემდეგ, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების საკუთრება გახდებოდა.